ҚАЗАҚСТАНДА ҚЫЛМЫСТЫҢ АЛДЫН АЛУҒА КӨМЕКТЕСЕТІН ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТ ЕНГІЗІЛЕДІ
Қазақстанда құқық бұзушылықтың алдын алуға арналған жаңа деңгейдегі қоғамдық қауіпсіздік платформасы жасанды интеллект негізінде құрылуда. Бұл туралы Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитет төрағасы Сабит Нұрлыбай “Kazinform” агенттігіне берген сұхбатында мәлімдеді, – деп хабарлайды Taraz24news.
Президенттің тапсырмасына сәйкес, Құқықтық статистика комитеті енді тек есеп жинаушы мекеме емес, қоғамдық қауіпсіздік саласындағы тәуекелдерді ерте анықтайтын «мидың» рөлін атқаруы тиіс. Осы тапсырма аясында ведомство өз жұмысын түбегейлі қайта құруды қолға алды.
ПРОГНОЗДЫҚ ОРТАЛЫҚ: БОЛАШАҚ ҚЫЛМЫСТАРДЫ АЛДЫН АЛА БОЛЖАУ
Қазірдің өзінде пилоттық режимде Қылмыстық қауіп-қатерлер мен қоғамдық қауіпсіздік тәуекелдерін болжау орталығы құрылып, жұмысын бастады. Орталықта IT-мамандар, математиктер мен дата-аналитиктер еңбек етуде. Бұл құрылым қылмыстың қай жерде және қай уақытта болуы мүмкін екенін жасанды интеллект арқылы болжауға мүмкіндік береді.
Мысалы, Нұр-Сұлтан қаласының Есіл ауданында және Қосшы қаласында «сандық тергеуші көмекшісі» атты жобасы іске қосылған. Ол тергеу ісін жүргізу кезінде уақытты үнемдеп, күдіктілердің жауаптарындағы қайшылықтарды анықтауға көмектеседі. Сондай-ақ, жасанды интеллект дауысты мәтінге айналдырып, тергеу жоспарын автоматты түрде ұсына алады.
Алдағы күндері Астана қаласында көшедегі қылмыстардың алдын алу мақсатында жасанды интеллектпен біріктірілген геоақпараттық жүйе – «Қылмыстық құқықбұзушылықтар картасы» іске қосылады. Бұл карта қылмыс тіркелген сәттен бастап бір минут ішінде жаңартылып отырады. Енді полиция осы деректерге сүйене отырып, патрульдеу бағыттарын алдын ала жоспарлай алады.
ҚЫЛМЫСҚА БЕЙІМ АДАМДАРДЫ АНЫҚТАУ
Тағы бір маңызды жоба – құқық бұзушылықты жиі жасайтын тұлғаларды анықтауға арналған. Бұл жүйе азаматтың қылмыс жасауға бейімділігін көрсетіп, оның себебін анықтауға көмектеседі. Егер адам үнемі ұсақ бұзақылықтар жасаса, бұл оның әлеуметтік қиындыққа тап болғанын білдіруі мүмкін. Жергілікті учаскелік инспекторлар мұндай адамдармен арнайы профилактикалық жұмыс жүргізуі тиіс.
АЗАМАТТЫҚ ӨТІНІШТЕРДІ ЗЕРДЕЛЕУ: ӘЛЕУМЕТТІК ШИЕЛЕНІСТІ АНЫҚТАУ
Жасанды интеллект жүйесі сондай-ақ «е-Өтініш» порталы арқылы келіп түскен азаматтық шағымдардың мазмұнын түсініп, әлеуметтік тұрғыдан маңызды мәселелерді бөліп көрсете алады. Мәселен, ата-аналар тарапынан білім беру саласына қатысты шағым түскен кезде, ол құзырлы органдар тарапынан формалды жауаппен шектелмей, нақты тексеру шараларын қажет етеді.
СЫРТҚЫ ҚАУІПТЕР МЕН КИБЕРҚЫЛМЫС: ХАЛЫҚАРАЛЫҚ МОНИТОРИНГ
Қоғамдық қауіпсіздік саласында тағы бір жаңалық – халықаралық ақпараттық кеңістікті сыртқы қауіптер тұрғысынан бақылау платформасының іске қосылуы. Бұл жүйе шетелден келетін кибершабуылдар, есірткі тасымалы, экстремизм және терроризм сынды жаңа қауіп түрлерін анықтап, оларға қарсы алдын ала шаралар қабылдауға бағытталған.
«ТАРГЕТИНГ-ОРТАЛЫҚ»: ЕСІРТКІГЕ ҚАРСЫ КҮРЕСТЕГІ ЖАҢА ҚАДАМ
Есірткі қылмыстарына қарсы күресте «Таргетинг-орталық» жобасы жүзеге асуда. Бұл орталық барлық уәкілетті және құқық қорғау органдарының жұмысын үйлестіріп, заңсыз айналымды ерте кезеңде анықтап, тиісті шаралар қабылдауға бағытталған.
ҚОРЫТЫНДЫ
Құқықтық статистика комитетінің тарихына көз жүгіртсек, ол – тәуелсіз Қазақстанның бірегей жобаларының бірі. Бұрын әр орган өз бетінше есеп жүргізсе, 1997 жылдан бастап бірыңғай ақпараттық жүйе құрылды. Қазіргі таңда қылмыстық және әкімшілік істердің 95 пайызы электронды түрде жүргізіледі. Комитеттің ақпараттық жүйесін бүгінде 67 мемлекеттік органның 45 мыңға жуық қызметкері пайдаланады.
Сабит Нұрлыбайдың айтуынша, бұл бастамалар бюрократияны азайтып, халықтың құқықтық қорғалу деңгейін арттырып отыр. Енді басты мақсат – суперкомпьютерлер мен терең аналитиканы қолдана отырып, қоғамдық қауіпсіздік саласында жаңа деңгейге шығу.
